Miasta i miejsca

Brzeg polonistów

Z różnych stron Polski dotarli poloniści do miasta z trzema kotwicami w herbie, by w dniach 18-20 września 2009 r. spotkać się na konferencji „Między Wschodem a Zachodem” zorganizowanej przez Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów w Brzegu nad Odrą, będącej jednocześnie ukoronowaniem piętnastoletniej działalności SNaP-u. Temat idealnie związany był z obchodzonymi Dniami Dziedzictwa Europejskiego i tradycją miejsca – przenikania się kultur, koegzystencji, współistnienia. Tu, podobnie jak w większości miast, żyją tutejsi i przybysze. Odcięci od jednego krwiobiegu, mimo dramatyzmu historii, dbający o stary i tworzący nowy krwiobieg. Inaczej – MY, BIEGUNI.

Brzeg jest polskim średniowiecznym miastem, które w późniejszych wiekach długo pozostawało poza granicami Rzeczpospolitej. O jego doniosłej roli pisał Jan Kochanowski:

Kto do Brzegu z woły,
A do Gdańska wie drogę z żytem...

Obecnie, jak podkreślają autorzy wydanego przewodnika (wyd. PARMA-PRESS), powoli odzyskuje należne mu miejsce: Brzegu Odry, Książęcego, Mieszczańskiego, Kościołów, Zieleni i Okolicy, którą upamiętnia ponadczasowe motto brzeskiego księcia Jerzego II w pobliskiej Brzezinie:

Inni budują dla nas, my dla potomności,
Wszystkim nam Chrystus jednako drogę do nieba wymości.

We wnętrzach niedawno odbudowanego Zamku Piastów Śląskich, uznawanego za jeden z piękniejszych budynków renesansowych w Europie, nazywanego „Śląskim Wawelem”, wśród ocalałych zabytków architektury, rzeźby, malarstwa w Wielkiej Sali Zielonej z obrazami Giovanniego Pinottiego w tle, Wschód do Zachodu, a Zachód do Wschodu przybliżali gospodarze i goście. O przemianach kulturowych w nowym czasie, o udziale Kresów i Śląska w kulturze ogólnonarodowej, o sile różnych korzeni mówili profesorowie Uniwersytetu Opolskiego (Stanisław Nicieja, Franciszek Marek i Elżbieta Dąbrowska, która objaśniła prozę Olgi Tokarczuk).

Trzydniowy program ułożono według tematów: 1. Na wysokim Brzegu, 2. Day ut ia pobrusa a ti poziwai 3. My, bieguni (peregrynatio vitae).

Wykłady, dyskusje uzupełnione były poetyckimi wieczorami oraz wycieczkami, m.in. do Henrykowa (klasztor cystersów), Małujowic („ Śląska Sykstyna”), Grodkowa (miasta Józefa Elsnera) i Strzelina. Obowiązkowo zdjęcie przy pomniku Księgi Henrykowskiej.

Książęta piastowscy mieli w Brzegu pałac, a poloniści mają tu przyjaciół – podsumował konferencję Stanisław Włostowski, organizator, nauczyciel języka polskiego, dziękując współtwórcom spotkania. Wielkim przeżyciem był wieczorny koncert Międzynarodowego Festiwalu „Wratislavia Cantans” w Kościele Podwyższenia Krzyża Świętego. Po cudownym wykonaniu utworów, w tym siedmiu kantat Membra Jesu Nostri Dietricha Buxtehudego ks. proboszcz parafii powiedział: Każda struna w gardle była drżeniem miłości Boga.

To zdanie pozwolę sobie odnieść do wszystkich, którym poloniści zawdzięczają poznanie śląskich pereł kultury.

Grażyna Zabłocka

Księga Henrykowska

Fragment fasady Zamku (fot. A. Rebzda)

 <– Spis treści numeru